تابلو برق و لوازم جانبی

تابلو برق یک محفظه یا جعبه‌ای است که تجهیزات و سیستم‌های الکتریکی را در خود جای می‌دهد. این تجهیزات می‌توانند شامل قطع‌کننده‌های مدار (کلیدها)، فیوزها، شینه‌ها، رله‌ها، و دیگر دستگاه‌های مرتبط با هدایت، توزیع، و حفاظت الکتریکی باشند. تابلو برق به منظور توزیع انرژی الکتریکی، کنترل تجهیزات برقی، و حفاظت از سیستم‌ها در برابر خطرات ناشی از نوسانات ولتاژ، اتصال کوتاه، یا اضافه جریان استفاده می‌شود.

انواع تابلو برق

تابلو برق‌ها بر اساس کاربرد و ساختار به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. تابلو برق صنعتی

• در کارخانه‌ها و تأسیسات بزرگ استفاده می‌شود.
• برای کنترل و توزیع انرژی در تجهیزات صنعتی، موتورهای الکتریکی، و ماشین‌آلات.

2. تابلو برق ساختمانی

• برای توزیع برق در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، و اداری.
• معمولاً شامل فیوزها و کلیدهای مدار است.

3. تابلو برق فشار ضعیف (LV)

• ولتاژ کمتر از 1000 ولت.
• برای توزیع برق در سیستم‌های کوچک استفاده می‌شود.

4. تابلو برق فشار متوسط (MV)

• ولتاژ بین 1 تا 36 کیلوولت.
• معمولاً برای پست‌های برق و تجهیزات بزرگ‌تر.

5. تابلو برق توزیع

• وظیفه‌ی توزیع انرژی در بخش‌های مختلف یک سیستم.
• شامل تابلوهای اصلی و فرعی.

6. تابلو برق کنترلی (Control Panel)

• برای راه‌اندازی و کنترل تجهیزات خاص، مثل موتورهای الکتریکی.
• ممکن است شامل PLC و دستگاه‌های مانیتورینگ باشد.

اجزا و قطعات تابلو برق

1. شینه‌ها (Busbar): برای اتصال و انتقال انرژی به بخش‌های مختلف.
2. کلیدهای محافظت مدار: شامل بی‌متال، کلید‌های مینیاتوری (MCB) و کلیدهای محافظ نشتی (RCD).
3. فیوز: جهت حفاظت تجهیزات در برابر اضافه‌جریان یا اتصال کوتاه.
4. کنتاکتور: برای کنترل روشن و خاموش کردن تجهیزات.
5. رله: حفاظت و نظارت بر سیستم.
6. ترمینال‌ها: برای ارتباط بین ورودی‌ها و خروجی‌ها.
7. محفظه تابلو: معمولاً فلزی یا پلاستیکی برای محافظت از تجهیزات داخلی.

وظایف تابلو برق

• توزیع انرژی الکتریکی
• حفاظت از تجهیزات الکتریکی
• کنترل فرآیندهای الکتریکی
• افزایش ایمنی کاربر و سیستم

استانداردهای تابلو برق

طراحی و ساخت تابلوهای برق باید بر اساس استانداردهای خاصی باشد، از جمله:

• IEC 61439 (استاندارد بین‌المللی)
• استانداردهای ملی مثلاً ISIRI در ایران.

نکات مهم در نصب تابلو برق

1. ایمنی افراد: به خصوص در برابر برق‌گرفتگی و اشتعال.
2. انتخاب کلیدها و تجهیزات بر اساس جریان دستگاه‌ها.
3. تهویه مناسب: برای جلوگیری از افزایش دما.
4. دسترسی آسان برای تعمیر و نگهداری.
5. اتصال به زمین (Earthing): ضروری است.